Genellemeler ve Japon Baliklari

Yaziya once baslik mi konmali, yoksa yazi yazildiktan sonra mi baslik konmali?

Bugun aklimdaki soru tam anlamiyla bu. Yani bi olaya basliyorsun ama adini koyamiyorsun. Hayir bu bana da oluyor sana da oluyor ötekine de oluyor. Viyana Ekonomideki son gunumun bugun oldugunu varsayarak gecmise soyle bir bakiyorum: hani erasmus gidiyor diyorlardi. Evet gittim ama bence bi etiketten ote bir sey degil. En azindan boyle diyerek kendimi avutuyorum. Tamam dunyanin en yasanilacak sehirlerinden biri olabilir ama dunyanin en guzel sehri degil bi kere. Tabi bu da goreceli bi kavram, sehri sehir yapan insanlar ve hatiralar. Mesela Paris'e ilk gittigimde hic hoslanmamistim. Alabildigine yagisli, hatta burnu havada bir sehirdi. Arogant diyesim var, nokta. Ama o arogantligi son gidisimde kucak acarcasina gunesle karsiladi beni. Benim icin Paris, Paris'ti ve Paris olarak kalacakti. Belki Eiffel Kulesi'ni gorecektim, cok sevdigim Sacre Cour'u ziyaret edip Creme Brule yiyip gecmisi yaddecektim. Cunku adini önceden koymustum, Paris. Lakin öyle olmadi ne tekim. Inkar edemem Eiffel'i gordugumu, Sacre Core'u ziyaret ettigimi ve yahut La Vie En Rose dinledigimi. Amelie gibi kasikladim Creme Brule'mi. Ama Paris bu sefer baska bir sehir olmustu. Istanbul olmustu. Benim sehrim olmustu. Ismini degistirdim ben de. Hayir genelleme yapamamak insanin en buyuk zaafi. Kucukken ne guzel her sey genellenebiliyordu. Simdi buyuduk mu ne genelleme yapinca tu kaka oluyor. Halbuki genelleme yapmak, kitaplari kapaklarina bakarak almak ne guzel seydi.

Sanirsam genelleme yaparak deniycem insanlarin genelleme uzerine bakisini inceliycem. Geri kalmislikla korelasyonu oldugunu sanmiyorum ama bati kulturunde genelleme pek fazla yok. Stereotyping var olabilir, goz ardi edilmez ama farkli iki kavramdan bahsediyorum. Yunan bi arkadasim kadin-erkek iliskilerini abartili bir bicimde genelleyerek tumevaran bir insan. Erkegin davranislarini penise indirgeyen, kendi iliskisini Hollywood sinirlarinda yasamayi seven birisi. Ya aslinda penis bu boru degil?! Off tamam, antroplog olmak zor is ama ilginc oldu bu post da devami gelmiyor. Neyse iste demek istedigim ne o öyle Türkler kötüdür, kakadir. Tamam kendi gözlemlerim yurt disindaki Türklerin büyük cogunlugunun Bati kültürü altinda ezildigini rahatlikla söyler. Bu bir adaptasyon meselesi ve kimse kusura kalmasin ama biz Turkler askeri darbelerin olusturdugu primatlariz Bati karsisinda. Katiyen Bati iyidir demiyorum, ama batidaki "Cilgin Turkler" kendi kimliklerini kaybetmis, hatta kendilerini tuzlu suda bulmus Japon baliklari gibiler. Yazik diyorum. Para ugruna bu kadar yozlasma degmez. Ama suc yeni jenerasyonda degil, bir onceki jenerasyonda kanimca. En azindan tamami diyelim. Erasmus ogrencisi olarak parti ortamlarinda elbette bulundum ve Türklerle karsilastim ama benzetmemi farkli bir soyleme aktarmak istiyorum sehir icindeki primatlarin partisi olmaya baslamis. Ha Avusturlar cok mu iyi, Batili olmak da bir sey mi? Hayir, ama ara koridoru bulun be kardesim. Ha benim gibi olun diyorum, benim normalim bu. Bi nevi genelleme. Yoksa piercinglisinden tut da, deri pardesusu ile siyah eldivenleriyle metroda cocuk kitabi okuyan dallama da kendilerine gore normal. Zaten cevap veremedigim soru da: Kime göre, neye göre? Ya da, senden ötürü mü benden ötürü mü? (bkz: kimden ötürü)